EYT nihayet hükümetin gündemine girdi. Bugün yarın çıkacak gibi duruyor.
Malumunuz Cumhurbaşkanı Erdoğan 2019 Kasım ayında resti çekmiş, “Tutturmuşlar bir EYT, erken emeklilik… İskandinav ülkelerinin hepsi bu sistemle battı. Seçim kaybedeceğimi bilsem bile asla…” demişti.
Şimdi ne değişti de demeyin, seçim sathı mahaline girdik ve artık hükümetin çiğnemeyeceği kırmızı çizgisi. Vermeyeceği seçim rüşveti yok.
Neyse, konumuz EYT değil bugün, şu battı denilen İskandinav ülkeleri…
Hani Nasrettin Hoca’nın meşhur ‘biraz da biz ölelim’ çıkışı var ya, bir okurum da ‘biraz da biz batalım’ babından bir ileti göndermiş, özetle aktarayım;
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘battı’ dediği İskandinav ülkelerinin hali perişan!
Norveç, kişi başına düşen milli geliri 72,566 dolar ile 7.sırada…
Danimarka 14.sırada ve kişi başına düşen milli geliri: 55,230 dolar…
İsveç 16.sırada, kişi başına düşen milli gelir: 52,147 dolar…
Türkiye ise 10 bin doların altında, Dünyada 80. Sırayı zorluyor.
İskandinav ülkeleri, dünyanın en mutlu ülkeleri…
Birleşmiş Milletlerin yayımladığı Dünya Mutluluk Raporu, dünyadaki en mutlu ülkelerin, en zengin ekonomiler değil güçlü sosyal devlet ve kurumsal desteği bulunan ülkeler olduğunu ortaya koyuyor.
Ülkelerin gelir, sağlıklı yaşam beklentisi, sosyal destek, özgürlük, güven ve cömertlik değişkenleri bakımından kıyaslandığı raporda, birinciliği alan ülke Finlandiya…
Finlandiya'yı ilk 10'da yine Danimarka, Norveç, İzlanda, İsviçre, İsveç gibi İskandinav ülkeleri takip ediyor.
İsveç örneğinden yola çıkalım; 9.5 milyon insan yaşıyor, dünyanın refah seviyesinin en yüksek olduğu 6. Ülkesi…
Avrupa birliği ülkesi, schengen vizesi ile gidiliyor ama euro yerine kendi paraları olan kronu kullanıyorlar. Anayasal monarşi ile yönetiliyor.
İsveç çöpleri yakıt olarak kullanıyor. Ülkede üretilen çöpten daha büyük kapasiteli bir dönüştürme tesisi olduğu için Norveç ten çöp ithal ediyor.
İsveç, dünyada petrolü bırakıp bio-yakıta geçme kararı alan ve uygulamaya başlayan ilk ülke. Fosil yakıtı 2030’a kadar tamamen bırakmayı hedeflediler.
İsveçliler 25 yıl ile dünyanın en uzun süre eğitim alan halkı. Finlandiya’nın eğitim sistemi burada da uygulanıyor. Eğitim ücretsiz, hatta her lise eğitimi alan öğrenci her ay 187 dolar para yardımı alıyor.
Ülke eğitimde iyi olduğu gibi gençleri teşvikte de çok iyi, mesela Avrupa’nın en çok patent alan ülkesi. Hayallerinin peşlerinden gitmeleri için sonsuz destek veriyorlar.
İsveç’te doğum izni tam 480 gün ve babalar da bunun 60 gününü kullanabiliyorlar. O yüzden sokaklarda bebeleri gezdiren birçok babaya rastlarsınız.
Tek sıkıntı(!) İsveç’te hayvanlara insanlardan öncelikli davranılması!
İsveç’te çocukların ebeveynler tarafından dövülmesi 1979′ dan bu yana kanunen yasaklamıştır. Bu dünyada bir ilktir. Bugün ise tam 54 ülkede bu yasaklanmıştır.
Tamam, krallıkla yönetiliyor ama İsveç prensesi köpeğini şehirde kendisi gezdirmekle kalmıyor, pisliğini de kendisi topluyor.
Kral da öyle bir Kral ki, tahtın varisi olmaktan uzak olan torunlarını ülke bütçesine yük olmasınlar diye kraliyet görevinden muaf tuttu. Yine dük düşeş unvanları olacak ama harcırah alamayacaklar.
Dünyada meclisinde en çok kadın milletvekili olan ülke. Yüzde 43’ü kadın…
Öyle milletvekilisiniz diye ayrıcalıklarınız yok. Danışman, yardımcı gibi birileri olmadığı gibi koruma ve ömür boyu maaş bağlanması gibi uygulamalar yok.
Öyle meclis lokantası filan da yok, özel araçları olmadığı gibi milletvekillerine verilen konutlar sadece 46 m2’den ibaret…
Eğer başkent dışından meclise bir iş için gelecekseniz 12 dolar yolluk veriliyor.
Su bedava ve musluktan içiliyor.
İsveç nüfusunun büyük bir bölümü Ateist ama Müslüman ülkelerdeki yalan, hile, hurda, aldatma gibi sosyal hastalıklar neredeyse yok. Ve İsveç, dünyada fakir ülkelere en çok yardım eden ülke. Yıllık gelirinin yüzde 1’nden fazlasını bağışlıyor.
Markaları; İkea, Volvo, H&M, Spotify, Skype, Tetrapak, Scania, Ericsson, Ariston, Elektrolux…
Müthiş bir çanta olan Fjallraven, ülkemizde belki çok zenginlerce bilinen yatak markası Hastens ve Halsa da var.
Çocuk video oyunları Minecraft ve sıkı durun emekli amcaların ve teyzelerin bile hastası olan Candy Crash Saga İsveç’ den çıkmış.
GPRS de İsveç’te bulunmuştu. Basit gibi görünen ama işlevi bir GPRS kadar belki daha önemli olan fermuar da İsveç icadı mesela…
Kozmetikte çok iyiler, SKF marka rulman da onların ki dünyadaki nerdeyse tek marka…
Volvo do onlarındı, satıldı.
Bir büyük dertleri de(!) yola fırlayan geyikler… Bunun için hem tank kadar sağlam hem de slaloma uygun araba yapıyorlar. Eğer bir araç bu slalom testini belli biz hız ve sarsılmazlıkta geçerse trafiğe çıkma onayı alıyor.
Trafik ve benzeri cezalarla bütçe açığını kapatmak şöyle dursun, trafik cezası yerine trafik piyangosu uyguluyorlar. Üç gün boyunca hız sınırını aşana kesilen cezadan elde edilen geliri, o üç gün içinde hiç kural çiğnemeyen birine ödüyorlar.
İsveç’ te sadece iki kişi özel araç ve özel şoför kullanıyor. Kral ve yalnızca özel günlerde devletin başındaki yönetici…
Ve hep halkın arasındalar, koruma ordusu falan yok, siz Stockholm’ de kahvenizi içerken yan masanızda içişleri bakanı oturabilir, otobüste yanınızda sağlık bakanını görebilirsiniz.
Ülkenin veliaht prensesi mesela okula bisiklet ile gelip gidiyor.
Neyse fazla uzatmayayım da bir yeriniz şişmesin!!!
