Asgari ücret tartışmaları başladı malumunuz…
Unutulmasın ki bu tartışma bugün çok şiddetli hayat pahalılığı koşullarında yapılıyor.
Dolayısıyla açıklanacak olan rakam da ona göre olmalı.
Ve unutulmaması gereken başka bir acı gerçek de ülkemizde asgari ücret civarında çalışanların oranının oldukça yüksek olması asgari ücretin sınırlı bir çalışan kesimini değil çalışanların ezici çoğunluğunu ilgilendirmesidir.
Dolayısıyla ülkemizde bir süredir kelimenin dar anlamıyla asgari ücret değil ortalama ücret konuşuluyor. Bu koşullar altında asgari ücretin insanca yaşanacak bir ücret olarak saptanması önemli…
Sendikalaşmanın ve toplu iş sözleşmesi kapsamının sınırlılığı ile diğer emek gelirlerinin asgari ücretten daha az artırılması tüm ücretleri ve emek gelirlerini asgari ücrete yaklaştırıyor. Hem asgari ücretteki artış oranlarının diğer emek gelirlerine yansımaması hem de özel sektörde hem kamuda maaş ile ücret artışlarının en fazla resmi enflasyon oranında artırılması asgari ücreti ortalama ücret haline getiriyor. Türkiye asgari ücretliler ülkesine dönüşmeye devam ederken asgari ücret pahalılıklar ve zamlar karşısında iyice yetersiz kalıyor.
Türkiye asgari ücretliler ülkesi haline geliyor!
Ülkemizde asgari ücret ve civarında bir ücretle çalışanların oranı yüzde 50’lerde…
Milyonlarca işçi asgari geçim için yetersiz olan asgari ücretle geçinmeye çalışırken, işçilerin bir bölümü de yasal asgari ücrete dahi erişemiyor.
Toplu pazarlık oranı düşük, asgari ücretli oranı yüksek!
AB ülkelerinde ortalama toplu pazarlık kapsama oranı yüzde 60’ların, OECD ülkelerinde yüzde 30’ların üzerinde iken ILO’ya göre Türkiye’de genel olarak yüzde 7,5, özel sektörde ise yüzde 6’nın altındadır. Bu durum Türkiye’de asgari ücret civarında çalışanların oranını artırırken AB ülkelerinde asgari ücretler çalışanların kapsamını düşürüyor. Asgari ücret kapsamının düşürülmesinin yolu, örgütlenmenin önündeki engellerin kaldırılarak toplu pazarlık kapsamının genişletilmesidir.
Asgari ücret ile diğer emek gelirleri arasındaki makas kapanıyor, asgari ücret ortalama ücrete yaklaşıyor
Asgari ücretteki artış oranının diğer emek gelirlerine yansımaması, düşük toplu iş sözleşmesi kapsama ve sendikalaşma oranları, ücreti ortalama ücret haline getiriyor. Türkiye’de diğer emek gelirleri artışının sınırlı kalması sonucunda asgari ücret ile diğer ücretler arasındaki makas kapanıyor ve asgari ücret civarı ücretle çalışanların oranı artıyor. Giderek artan bir biçimde daha çok emekçi asgari ücrete yakın ücretlerle çalışır hale geliyor. Türkiye hızla asgari ücretliler ülkesine dönüşüyor.
Ücretler asgari ücret düzeyine geriliyor. 2005 yılında aylık ortalama ücret ve maaş geliri asgari ücretin 2,2 katı iken, 2020’de asgari ücretin 1,7 katına geriledi. İşgücü maliyeti araştırmalarına göre ise asgari ücretin ortalama işgücü kazancına oranı 2012’de yüzde 44 iken 2020’de yüzde 73’e yükseldi.
Asgari ücretin kişi başına GSYH’ye oranı düşüyor
1974’te kişi başına GSYH’nin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret, 2022 yılında GSYH’nin yüzde 43,7’ye geriledi. 2016’da asgari ücretin kişi başına GSYH’ye oranı yüzde 59,7 iken 2022’de yüzde 43,7’ye geriledi. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2022’de ortalama 5 bin 738 TL değil, 10 bin TL’nin üzerinde olması gerekirdi.
Çalışanların yarısı asgari ücret civarı ve altında ücret alıyor
2021 yılı itibarıyla asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve altında ücret alan işçilerin oranı yüzde 48,7’dir. Bu oran özel sektörde, kadınlarda ve kayıtdışı çalışanlarda daha da yükselmektedir.
Özel sektör işçilerinin yüzde 65’i asgari ücretli
Özel sektör işçilerinin yüzde 21,7’si asgari ücrete erişemiyor. Özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 50,4 ve asgari ücret civarında çalışanların oranı (yüzde 10 komşuluğunda) yüzde 64,7’dir.
Kayıtdışı çalışanların dörtte üçü asgari ücrete bile erişemiyor
Kayıtdışı çalışanlarda asgari ücret ve altında ücret alanların oranı yüzde 84,7’dir. Kayıtdışı çalışanların yüzde 23’ü 1.500 TL’nin altında bir gelir elde etmektedir.
Kadınların çok büyük bir bölümü asgari ücret ve daha altında ücretlerle çalışmaktadır. Asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve altında ücret alanların oranı genelde yüzde 48,7 iken kadınlarda yüzde 55,6…
Türkiye Avrupa’da asgari ücretin en düşük olduğu ülkeler arasında
2012’de Avrupa’da Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke varken, 2022’de bu sayı 2’ye düştü. Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip iki ülke Bulgaristan ve Arnavutluk’tur.
Dolar cinsinden asgari ücret en düşük seviyesinde
2008’de yıllık 371 ABD doları olan asgari ücret 2016’da 430 dolara yükseldi. Sonra ekonomik ve siyasal istikrarsızlığa bağlı olarak asgari ücret dolar cinsinden gerilemeye başladı. Asgari ücret TL’nin değer kaybının hızlanmasıyla 2022 yılı ortalaması olarak 298 ABD dolarına kadar geriledi.
Tablo bu…
Asgari ücreti bu tabloya göre belirlemek her iktidarın vicdani sorumluluğu…
