Sağlık ocağı duvarındaki yazı yazıldığı günden beri dikkat çekici.
DUMANSIZ SAKARYA
Bir süre önce Türkiye genelinde sigaraya karşı başlatılan amansız mücadelenin sloganı adeta. İddialı bir mücadele sözü! Yüzde yüz dumansız bir Sakarya öngörülmüş; bunun için çalışmalar yapılmış. İlgililer tarafından açıklanan rakamlara bakılırsa, bu hedefte başarılı çalışmalar yapıldığı da görülüyor.
Yenikent Devlet Hastanesi bünyesinde faaliyet gösteren Sigarayı Bırakma Polikliniklerine 2 yıl içerisinde 7 bin 300 sigara kullanıcısı başvuruda bulunmuş. Bunların kaçında sigarayı söndürme faaliyetinin başarılı olduğunu bilmiyoruz ama çalışmaların olumlu ilerlediği aşikar. Sigaranın pahalılığı, zararlarına yönelik bilinçlendirici yayınlar, yasaklar ve yeni yasaklarla birlikte sigara zararlısı ülke gündeminden yavaş yavaş yok olacak gibi görünüyor. Kapalı alanlarda sigara yasağı uzun zamandır malumumuz. Şimdilerde açık alanlarda da sigara tüketimine sınırlama geliyor. Yeni düzenlemeyle birlikte açılır kapanır sistemlerle kapalı alanlarda sigara içilmesinin yanı sıra sigara içilebilen alanların binadan 5 metre uzak olması zorunluluğu getirildi. İçicilerin sigara keyfi gittikçe zulme dönüşüyor. İnsanların sigara dumanından uzaklaştırılması, sigaranın zararlarından bertaraf edilmesi ve ayrıca pasif içicilerin duman istilasına maruz kalmamaları adına bu çalışmalar güzel şeyler.
***
Dumansız Sakarya sloganı elbette harika bir hedef. Ancak buradaki ‘dumansız’ vurgusu sadece sigara dumanıyla sınırlı kalmamalı. Zira dün akşamüzeri Erenler’de bulunan bahsi konu sağlık ocağının önünden geçerken ‘Dumansız Sakarya’ yazısını görmekte zorlandım. Nedeni de kesinlikle sigara dumanı değildi. Sağlık birimleri, belediyeler, kamu kuruluşları vatandaşları sigaradan uzaklaştırmaya çalışırken bir o kadar çabayı da temiz hava sahası için de göstermeliler. Şehir merkezi özellikle akşamüstleri egzoz – soba dumanından resmen nefes alınamaz hale geliyor. Kirli havadan insanın nefesi tıkanıyor, gözleri yanıyor… Hele ki şehir merkezinden birazcık uzaklaşıldığında keskin bir kömür kokusu etrafı sarıyor. Hava kirliliğinden oluşan incecik bir duman sis gibi şehrin üstüne çöküyor. Abartısız kelimelerle söylüyorum; öyle bir hava kirliliği oluşuyor ki, görüş mesafesi düşüyor uzaktaki arabaların farları bile zorla seçiliyor.
***
Öte yandan şehrin sanayi gerçeğini de unutmamak gerekiyor. Şehirdeki hava kirliliği sadece otomobil egzozu ve sobalardan kaynaklanmıyordur. Sanayi kuruluşlarının emisyonları da muhtemelen insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler bırakıyor. Bu konuda ciddi bilgilendirmelerden eksik tutuluyoruz. Hava kalitemiz yüksek mi, düşük mü bunu bilmek istiyoruz. Konuyla ilgili karşılaştığım bir akademik araştırma Sakarya için durumun çok da iyi olmadığını gösteriyor.
***
Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği tarafından hazırlanan ‘Adapazarı İlçesindeki Endüstriyel Kaynaklı Emisyonların Envanterlenmesi’ konulu bitirme tezi vurucu bir giriş paragrafıyla başlıyor; “İnsanlar seçme şansı olmadan çevrelerindeki havayı solurlar. Solunan hava kirli olduğu zaman insan sağlığı üzerinde geri dönüşlü yada dönüşsüz olabilecek bir çok olumsuz etkiye neden olmaktadır.”
Çalışmayla, Sakarya’da faaliyette bulunan sanayi tesislerinden kaynaklanan hava kirleticilerinin envanterlenmesi yapılmış. Çalışmanın sonuç kısmında ise Sakarya için hava kirliliği kabul ediliyor. Şöyle deniliyor; “Adapazarı’nda hava kirliliği yerel ama aynı zamanda sınır ötesi bir sorundur. Bir sanayi bölgesinde açığa çıkan hava kirleticileri atmosferde taşınarak bir başka bölgedeki insan sağlığına ve çevreye zarar verebilmektedir. (…) Bu iki sektörün (kauçuk-plastik ve gıda) hava kirliliğinde büyük oranda artışa sebep olmalarının temel nedeni, gerek proses dışı (ısınma, jeneratör vb.) gerekse proses içi (üretim kazanları, fırınlar, kazanlar vb.) kullanılacak enerjiyi sağlamak için tesislerin ısıl gücü yüksek yakma üniteleri kullanmalarıdır. Ayrıca bazı küçük tesislerde de ısıl değeri düşük kalitesiz yakıtların kullanımı hem yakıt tüketimini arttırmakta, hem de atmosfere salınan emisyon miktarlarında lokal artış gözlemlenmektedir.
Bu sebeple bu olumsuz etkilere neden olan emisyonların salınımlarının azaltılması, önlenebilmesi ve gerekli tedbirlerin alınabilmesi için Sakarya ilinde bulunan sanayi kuruluşlarından kaynaklanan global ve lokal emisyonlarının envanterlenme çalışması yapılmalı ve gerek teknik, gerekse teknik olmayan (idari) çalışmalar yetkililer tarafından yürütülmelidir.”
***
Evet, Dumansız Sakarya. Ama yetmez; havası tamamen Temiz Sakarya…
