Bir ülkenin parası alım gücüyle değerlendirilir.
Örnek bir asgari ücretli maaşıyla kaç litre benzin alıyor gibi…
Örnekleri, temel gıda ürünleri kıyaslamasıyla çoğaltmak mümkün.
Ama bizim konumuz bugün, bir milletvekili maaşının kaç asgari ücrete tekabül etmesi…
Bu kıyaslamanın da sosyal devlet açısından yapılması lazım.
Öyle ya, madem ekonomik kriz var, madem vatandaşa sabır ve şükür tavsiye ediliyor, o halde kendileri ne durumda, tuzları kuru mu bir bakmak lazım.
Bunu biraz da gündemde olan sosyal medya yasası ile ilişkilendirelim.
Malumunuz iktidar ‘dezenformasyon’ yani yanlış bilgi yaymayı engelleme amacıyla olduğunu iddia ettiği bir yasayı çıkarmak üzere…
Sosyal ve sair bütün basını çok yakından haliyle kamuoyunu direk ilgilendiren bir konu bu.
Doğrudur, yalan yanlış bilgiler havada uçuşuyor, bilgi kirliliği hakaret ve iftiraya kadar uzanıyor.
Ama bunu gerekçe göstererek bu iktidarın yapacağı her türlü düzenleme, dezenformasyonu engelleme kılıfı altında medyayı susturma ve halkı kandırmaya matuftur.
Elbette ki yalan bilgi yaymak suç olsun, isterim.
Elbette ki kişi ve kurumlar bilgi kirliliğine maruz bırakılmasın.
Ama kamuoyunun hakkı olan bilgilendirmeleri dahi ticari sır gerekçeleriyle, yayın yasaklarıyla engelleyenler de doğru bir yasa çıkarmalarını beklemek abesle iştigal.
Camide içki içtiler, başörtülü bacımın üzerine işediler dezenformasyonundan dahi medet umanların, bu yasa ile ancak kendilerine yönelik olanları engelleyip, kendi işlerine gelenlere yol vereceklerine hiç şüphem yok.
Hele ki yasayı çıkaranlarla uygulayanlar aynı olup, ortalıkta kuvvetler ayrımı diye bir şey kalmayınca…
Neyse yalan veya abartılı paylaşımlar konusu ile ekonomik gelişmeleri harmanlayalım biz.
Kolay kolay, araştırmadan ve teyit etmeden bir haberi yapmam, sanal alemde de paylaşmam.
Bir haberi teyit etmenin en kolay yolu, teyit.org, doğrulukpayı.org gibi sitelere girip bakmak.
Mesela şu bir milletvekili maaşı kaç asgari ücretli maaşı ediyor konusu…
Malumunuz bu içerikli paylaşımlar havada uçuşuyor.
Örnek; 4 Ekim 2020 tarihinde yapılan paylaşımda, bazı Avrupa ülkelerindeki ve Türkiye’deki asgari ücret ve milletvekili maaşı miktarlarının oranları karşılaştırılmış.
Paylaşıma göre Fransa, Hollanda, Belçika, İsveç, İngiltere, İspanya, Yunanistan’da milletvekili maaşları asgari ücretin 3 ila 4 katıyken Türkiye’de bir milletvekili asgari ücretin 14 katına kadar çıktığı iddia edilmiş.
Peki, doğru mu?
Dediğim gibi doğrulukpayı.org sitesi hemen mercek altına almış ve değerlendirmesini yapmış.
Aktarayım…
Söz konusu gönderi 290 binden fazla görüntülenme alırken bin 600’den fazla paylaşıldı.
Paylaşımda geçen metin şu şekilde:
Bir milletvekilinin maaşı Asgari Ücretlinin maaşının kaç katı?
Fransa’da 3, Hollanda’da 3, Belçika’da 3, İsveç’te 3, İngiltere’de 4, Yunanistan’da 4,
Türkiye’de 14…
Bu tabloyu alkışlayan yine asgari ücretli…
Doğruluk Payı’nın milletvekillerini maaşlarını analiz ettiği başka bir doğrulamada bu konu incelendi. Milletvekilleri ve bakan maaşları Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun hükümleri çerçevesinde belirleniyor. Bu kanunun birinci maddesinde geçen hüküm ise şöyle; "Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin aylık ödeneklerinin tutarı, en yüksek devlet memurunun almakta olduğu miktardır.
En yüksek devlet memuru ifadesi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için kullanılıyor.
Dolayısıyla milletvekili ve bakanların maaşlarının baz alındığı maaş Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanına ödenen maaş. Fakat milletvekili maaşları çeşitli kesintilere ve vergilere uğruyor. Bu sebepten ötürü maaşlar dönem dönem farklılık gösterebiliyor.
Doğrulama platformu Teyit’in yaptığı araştırmaya göre 2018 yılında milletvekillerinin maaşı aylık hesaplandığında 19 bin 601 TL. 2020 yılında milletvekillerine ödenen maaş 24 bin 471 TL oldu.
Türkiye’de Net Asgari Ücret 2 bin 324 TL
2020 yılında brüt asgari ücret 2 bin 943 TL olurken net asgari ücret 2 bin 324 TL oldu.
Bu durumda 25 bine yakın olan milletvekili maaşı net asgari ücretin yaklaşık 10 katına tekabül ediyor.
Fransa’da milletvekillerinin maaşı asgari ücretin 4,7 oranla yaklaşık 5 katı…
2020’de Hollanda’da brüt asgari ücret bin 680 Euro. Hollanda'da asgari ücret kişinin yaşına göre değişiklik gösteriyor. Hollanda hükümetinin resmî sitesinde asgari ücretin yaşlara göre değişimini gösteren veriye ulaşılabiliyor.
Hollanda’daki milletvekili maaşları da asgari ücretin yaklaşık 5 katı.
Belçika’da milletvekili maaşlarının asgari ücretin yaklaşık 4 katı…
İngiltere’de milletvekili maaşlarının asgari ücretin yaklaşık 5 katı…
İspanya’daki milletvekili maaşı 2020’de asgari ücretin yaklaşık 3 katı.
Yunanistan milletvekili maaşları asgari ücretin yaklaşık 7 katı…
Sonuç:
İddia KISMEN YANLIŞ
Türkiye’de asgari ücret ile milletvekili maaşı arasındaki fark iddia edildiği gibi 14 kat değil, 10 kat seviyelerinde.
Bu araştırmayı farklı bilgilerle değerlendirmekte fayda var.
Tamam asgari ücret üzerinden kıyaslıyoruz da yukarıda saydığımız ülkelerde asgari ücretli, toplam çalışan sayısının yüzde 10’u bile değil. Biz de ise asgari ücretli oranı yarı yarıya…
Yani, sair ülkelerde sembolik uygulanan asgari ücret, biz de temel ücret haline getirildi neredeyse ki bu da faciayı arttırıyor.
Evet, bazı bilgileri teyit etmeden paylaşmak doğru değil…
Bunu teyit etmenin yolları da var.
Yeter ki iyi niyetli olalım…
