2012’den beri çalışmayan Adapazarı Ekspresi ile ilgili yıllardır açıklamalar okuyorum. 117 yıllık geçmişi olan Adapazarı Ekspresi’nin adı hemen hemen tüm açıklamalarda, demeçlerde, basın bültenlerinde, ‘Ada Treni’ olarak geçiyor. Yanlış, Bu trenin adı, Adapazarı Ekspresi’dir. 117 yıllık adı budur…
**
‘Ada Treni’ sadece dildedir, ağızdadır. Genellikle de Kocaeli ve İstanbul’dan Sakarya’ya okumaya gelen öğrenciler birbirleriyle konuşurken ‘Ada Treni’ deyimini kullanırdı. Resmiyette de, geçmişte de böyle bir isim yok. Adapazarı Ekspresi isminin, tam 117 yıllık bir isim olduğunu tekrar hatırlatmak istiyorum. Nokta…
**
Adapazarı Ekspresi Adapazarı Gar’ı ile ilgili tarihten bir-iki tebessüm ettirecek bilgiler buldum ve sizlerle paylaşmak istiyorum…
**
TARİHİNDEN NOTLAR
Adapazarı Ekspresi, Adapazarı Garı'na ilk olarak 2 Haziran 1899 tarihinde geldi. Yani Adapazarı Ekspresi’nin 117 yıllık geçmişi var. Ekim 1956 Haydarpaşa-Adapazarı Demiryolu Hattı elektrikli hatta çevrildi. Adapazarı-Haydarpaşa arası 2,5 saate indi. 3 Aralık 1990 TÜVASAŞ'ın tamamen yerli üretimi, RAYBÜS Adapazarı-Haydarpaşa seferini 1 saat 20 dakikada gerçekleştirdi. 13 Şubat 1998 Sakarya Valisi Yener Rakıcıoğlu, Adapazarı-Haydarpaşa hattında hızlı tren sefere için TCDD Genel Müdürlüğü nezdinde teşebbüste bulundu. 6 Şubat 1977 tarihinde ilk sefer ile elektrikli tren Haydarpaşa'ya doğru yola çıkınca kara trene veda eden Adapazarı Gar'ı 1982 yılında da yerini yeni gar binasına bıraktı.
**
GAR’IN AÇILDIĞI GÜN
Adapazarı’na yeni gar binası yapılması müjdesi Ulaştırma Bakanı Nahit Menteşe tarafından verildi. Bakan Menteşe Adapazarı’nda yaptığı bir konuşmada, ‘Adapazarı’na yeni ve modern gar binasının temelini 5 Nisan 1977 günü atacağız’ dedi. Gar binası bittikten sonra elektrikli trenin ilk seferi saat 11'de yapıldı. Törene, Ulaştırma Bakanı Nahit Menteşe'nin yanı sıra Vali Necdet Kanbur, Tümen Komutanı Recep Ergün, Belediye Başkanı Behçet Deryaoğlu, DDY Genel Müdürü Orhan Acarlar, ADVAS Müdürü İsmet Özsoy, Gar Müdürü Hasan Mumcu, DYF-İŞ Genel Başkanı Enver Toçoğlu, DYF-İŞ Genel Sekreteri Cavit Iskalaf'ın yanı sıra kalabalık bir topluluk iştirak etti. İlk sefer için satışa çıkartılan 16 liralık biletlerin ilkini Adapazarı Belediye Başkanı Behçet Deryaoğlu 50 lira ödeyerek satın aldı.
**
DEMİRYOLU BÖLÜNDÜ
1899 yılında yapılan açılışı ardından 19.Yüzyıla demiryolu ile merhaba diyen şanslı Anadolu kasabalarından olan Adapazarı'nı demiryolu sonraki yıllarda iki kez ikiye böldü. İlki Arifiye-Adapazarı Demiryolu'nun Beşköprü'den geçişi sonrasında ta Gar Binası'na kadar diğeri de Adapazarı Garı'ndan Şeker Fabrikası'na kadar olan bölümde. Anadolu'nun belirli noktalarından vagonlarla taşınan pancarlar Arifiye İstasyonu'ndan alınarak Adapazarı Garı'na sonra bir makine manevrası ile tali yoldan Şeker Fabrikası'na işlenmek üzere taşınırdı. Bu yol 80'li yılların ilk çeyreğinde son taşımalarını yaparak yerini asfalta bıraktı.
**
SOĞUTMA DEPOSU
Bir de buharlı deposu vardı, Adapazarı Garı'nın. Buharlı kara trenlerin bakımları burada yapılırdı. Suyu, istimi, kazanlarının onarımı, dingil ve çalışma aksamının bakımları ve onarımları burada yapılırdı. Onlarca makinist bu deponun misafirhanesinde sabah eder, duşunu alır ve kahvaltısını-yemeğini odalarında yapardı. Buharlı kara trenlerden sonra yerini elektrikli trenler kullandı, son depo müdürü İbrahim Ezibay'dı, Bu deponun yerini şimdi park aldı. Karşısındaki tarihi bina ile buharlı kara trenlerin depolarına doldurulan suyun depolandığı yer De tarihe karıştı. Su bugünkü kadar bol değildi, kazan ısınmış, su istiyor, sular kesik diyemezsin. Dolduracaksın ve soğutacaksın, kazanı…
