Kanser konusunda yaptığı önemli çalışmalarla dünya çapında adını duyuran Mardinli Prof. Dr. Aziz Sancar, Nobel Kimya Ödülü kazan tek Türk bilim insanı. Konumuz, bu Aziz Sancar değil. Konumuz, yarınlarda gerçek Aziz Sancar gibi Nobel Ödülü alması büyük ihtimal olan Sakaryalı Doç. Dr. Murat Çokol.
**
Sakaryalı Doç. Dr. Murat Çokol, Harvard Üniversitesi ve MIT Üniversiteleri ortaklığında, Harvard Tıp Fakültesi'nde araştırmacı olarak görev yapıyor. O da, Aziz Sancar gibi kimya branşını seçmiş. Doç. Dr. Murat Çokol, toplum ve bilim adına oldukça önemli bir konu olan antibiyotik direnci çalışmasıyla ABD’de el üstünde.
**
Bütünleştiği ekibiyle birlikte tüm antibiyotiklere karşı direnç gösteren bir bakteriye karşı sinerjistik olarak adlandırılan bir ilaç kombinsayonu geliştirdi. Bu çalışma sistem biyolojisinin en prestijli ve en etkili dergisi Molecular Systems Biology'nin Haziran sayısında kapak olarak yayınlandı.
**
Son derece mütevazi ve çok genç olan Doç. Dr. Çokol (29) bütün bu özelliklerinin yanında Türk oluşu, ondan da öde Sakaryalı oluşuyla bizim gündemimizde. Şu günlerde başbakan olan bir ismin, bir zamanlar öğrencilere söylediği, ‘Bilimle fazla uğraşmayın kafayı yersiniz’ uyarısına rağmen Sakaryalı bu genç kendini bilme adamış.
**
Mütevazi Çokol şunları söylüyor, ‘Antibiyotik direncinin giderek arttığı, ama yeni antibiyotiklerin keşfinin yavaşladığı bir zamanda yaşıyoruz. Halihazırda bilinen antibiyotiklerin kombinasyon olarak kullanımı bu durumda ayrıca önem taşıyor. Molecular Systems Biology adlı dergide Haziran ayı sayısında kapak olarak verilen çalışmamız antibiyotik kombinasyonlarının rasyonel tasarımı üzerine’
**
‘Çalışmalarımızda antibiyotiklere odaklandık. Tüberküloza yol açan bakterinin normal formu bile bir yıl süren ağır bir antibiyotik kombinasyonu tedavisi gerektiriyor. Senede yaklaşık iki milyon insan tüberkülozdan ölüyor, özellikle fakir ülkelerde ilaç devamı mümkün olamıyor. Bu yüzden acilen kısa ve etkili yeni tüberküloz tedavisi yöntemlerine ihtiyacımız var. Sabancı Üniversitesi’ndeki laboratuvarımızda tüberküloz tedavisine yönelik interdisipliner çalışmalar yürütüyoruz’
**
‘Çalışmamızın önemli ve farklı yaklaşımını şöyle özetleyebilirim: Tüberküloz bakterisi üzerinde deneysel çalışma yapmak pahalı, yavaş ve tehlikeli. Biz çalışmamızda zararsız bir bakteri olan E. coli’yi kullandık. Bu bakteri her insanın bağırsağında yaşayan ve sindirime yardımcı olan, biyolojide model organizma olarak kullanılan bir bakteri. Biz rasyonel ilaç kombinasyonu deneylerimizin tamamını bu zararsız bakteri üzerinde yaptık. Daha sonra E. coli ve tüberküloz bakterilerinin genomlarını karşılaştırarak hangi ilaç kombinasyonlarının tüberkülozda da etkili olacağını tahmin ettik’
**
Doç. Dr. Murat Çokol bir akademisyen ve bilim insanı olduğu için bu anlattıklarını belki tıp ve bilim insanları tam olarak anlayabilir. Bu konuşma demetlerini bu köşeye almamın nedeni, Mardinli Prof. Dr. Aziz Sancar’dan sonra, Sakaryalı bir bilim insanının da, adım adım Nobel’e gittiğini görmenin verdiği duygusal mutluluk olabilir…
11 Haziran 2016
