ANKARA (AA) - ZEYNEP DUYAR / ÖZGÜN TİRAN - Yüksek teknoloji ve AR-GE çalışmalarını endüstrinin her alanında yayarak katma değerli ürün üretimine öncelik veren Türkiye, patent başvurularında dünyada ilk sıralara yükselmeyi hedefliyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının dünyadaki değişim rüzgarını yakından takip etmek amacıyla devreye aldığı politikalarla tasarım ve patent alanında dünya sıralamasına giren Türkiye, diğer ülkeler gibi katma değerli üretim çalışmalarını sürdürerek sıralamadaki yerini sağlamlaştırmayı amaçlıyor.
AA muhabirinin Dünya Fikri Mülkiyet Örgütünün yayımladığı 2023 Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri Raporu'ndan derlediği bilgilere göre, dünya inovasyon, girişimcilik ve teknolojiye yönelirken, geçen yıl yaklaşık 3,5 milyon gibi rekor bir sayıda patent başvurusu yapıldı.
Çin Fikri Mülkiyet Ofisi ve Avrupa Patent Ofisine patent başvuruları küresel ortalamanın üzerine çıktı, ABD'de ise pandemiden bu yana ilk kez büyüdü.
Söz konusu patent büyümesinin geniş bir coğrafyaya yayıldığı görüldü. 2022'de bir önceki yıla göre, patent başvurularında Güney Afrika, Hindistan, Endonezya, Cezayir, Kolombiya, Türkiye ve Suudi Arabistan'da ciddi artışlar kaydedildi.
Aynı dönemde patent başvurularında en fazla düşüş, yüzde 16,8 ile İtalya'da görüldü, Bu ülkeyi , yüzde 13,1 ile Rusya izlerken, Çin, Avustralya, Fransa, Almanya ve Güney Kore'de de başvurularda düşüş gözlemlendi.
- Kadın mucit sayısında artış
Kadın mucit sayısı son 10 yılda dünyanın her bölgesinde artış kaydetti. Kadın mucitlerin oranı 2008'de yüzde 10,6'dan 2022'de yüzde 17,1 seviyesine yükseldi. Geçen yıl Patent İşbirliği Anlaşması başvurularının yaklaşık yüzde 34,7'sinde mucit olarak en az 1 kadın, yüzde 95,8'inde ise en az 1 erkek yer aldı.
Başvurularda ilk 20 ülke dikkate alındığında, Türkiye yüzde 24 ile Çin'den sonra en fazla kadın mucit oranına sahip ülke oldu. Buna karşılık Avusturya ve Japonya'daki başvuruların yaklaşık 10'da 1'i kadın mucit.
Dünyada kadınların yüzde 30 ile en çok temsil edildiği alanlar ise yüzde 30,2 ile biyoteknoloji, yüzde 30,1 ile gıda kimyası ve yüzde 29,1 ile farmasötik oldu.
Kadın mucitlerin yayınlanan Patent İşbirliği Anlaşması başvurularındaki payı 2022'de bir önceki yıla göre 35 teknoloji alanının 29'unda daha yüksek gerçekleşti.
- Türkiye faydalı model başvurularında çift haneli büyüdü
Buluşların korunmasını sağlayan bir diğer koruma biçimi olan faydalı model başvuruları da 2022'de dünya çapında yüzde 2,9 arttı.
2012 yılında Çin Fikri Mülkiyet Ofisi'ne 740 bin 290 başvuru gelirken bu rakam geçen yıl 2 milyon 950 bine ulaştı. 2022'de Çin'i 9 bin 469 ile Almanya, 8 bin 521 ile Rusya, 5 bin 558 ile Türkiye ve 4 bin 513 ile Japonya izledi.
Endonezya yüzde 25,8 ve Türkiye yüzde 23,8 ile faydalı model başvurularında çift haneli büyüme yakaladı.
- "Patent başvurularımız artıyor"
Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı Muhammed Zeki Durak, AA muhabirine, Türkiye'nin dünyada patent başvurularında 12'nci, marka ve coğrafi işaretler başvuru sırasında ise Avrupa'da ilk sırada yer aldığını ifade etti.
Türkiye'de çok nitelikli ürünler üreten firmalar bulunduğunu belirten Durak, bu firmaların ürünlerini koruması ve ürünlerini uluslararası arenada daha rahat satabilmeleri açısından patent ve faydalı model tasarım gibi başvurulara sahip olmaları gerektiğini söyledi.
Durak, Türkiye'nin 11 yıldır marka konusunda Avrupa'da birinci olduğunu ve tasarımda ilk defa kademe yükselerek Avrupa'da da ilk sıraya yükseldiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Ülkemizde her yıl yaklaşık 9 bin patent başvurusu yapılıyor. Şu an dünyada 12'nci sıradayız ama her geçen yıl sıramızı biraz daha yükseltiyoruz. Amacımız tasarım ve markada olduğu gibi patentte de dünyada ilk 5'e yerleşmek. Yerli patent sayımızı 20 yılda 22 kat artırarak 9 bin 9’a, faydalı model başvurularımızı 6 kat artırarak 5 bin 502'ye, marka başvurularımızı 7 kat artırarak 197 bin 235'e, tasarım başvurularını da 4 kat artırarak 78 bin 268’e ulaştırdık. Sayıların artmasındaki en büyük etken farkındalığın artması."
