Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi 2024’te geliyor

Ekonomiye ilişkin hedef ve politikaların yer aldığı 2024-2026 dönemini kapsayan üç yıllık Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı. Planda yer alan bilgiye göre Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) kurulacak. Konuyla ilgili yasal düzenlemenin 2024 yılının dördüncü çeyreğinde çıkarılması hedefleniyor. Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) çalışanların, işverenleri tarafından BES'e dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik katılım sistemi, 2017 yılında başlamıştı. Buna göre, tüm çalışanların maaşlarından yüzde 3 kesilerek, BES'e aktarılıyor çalışan isterse sistemde kalarak, tasarruf ediyor; istemezse de sistemden ayrılıyor. TES, emeklilikte oluşacak gelir kaybını telafi edecek, çalışma dönemindeki yaşam standartlarını korumayı sağlayacak ek emeklilik gelirinin oluşmasını ve hane halkı tasarruflarının artırılmasını amaçlayan bir sistem olarak kurgulandı. TES, çalışan, işveren ve devlet tarafından, çalışanın bireysel hesabına yapılacak nakdi katkıların emeklilik yatırım fonlarında yatırıma yönlendirileceği ve bu fonların seçiminin ve birikimlerin fonlar arasındaki dağılımının çalışan tarafından yapılacağı bir ikinci basamak emeklilik sistemi olarak planlandı. KIDEM TAZMİNATI NE OLACAK? Kamuoyuna konuyla ilgili daha önce yansıyan sistem çalışmalarına göre kapsam dahilindeki tüm çalışanlar karma TES’e dahil olacak, sonra dileyen kişi isteğe bağlı TES’e geçiş yapabilecek. Kanunun yürürlüğe girmesiyle tüm çalışanların kıdem tazminatına tabi geçmiş döneme ilişkin hakları aynı şekilde korunacak. Çalışanın bu tarihten önceki çalışma sürelerine ilişkin kıdem tazminatına ilişkin hakları güvenceye alınarak karma TES’e geçiş yapılacak. Kıdem tazminatını hak edecek şekilde işten ayrılan çalışan, geçmiş kıdem tazminatını alabilecek, ayrıca yeni sisteme bir aktarım yapılmayacak. Kıdem tazminatı sisteminde brüt ücretinin yüzde 8,33’ünü kıdem tazminatı olarak alan işçi, karma TES’te yüzde 5,33’ü kıdem tazminatı, yüzde 3’ü işveren katkısı olmak üzere toplamda yüzde 8,33’lük hakka sahip olacak. Yüzde 3’lük işveren katkısı bireysel fon hesabında toplanacak. Mevcut durumda çalışan istifa ettiğinde yüzde 8,33’lük kıdem hakkının tümü yanarken, karma TES’te bireysel fon hesabındaki yüzde 3’lük hakkı saklı kalacak. Çalışanların karma TES’e geçmeden önceki kıdem tazminatı hakkı da saklı olacağından herhangi bir hak kaybı söz konusu olmayacak. İsteğe bağlı TES kapsamında bireysel fon hesabında biriken tutar, çalışanın bazı istisnalar dışında her durumda ve aynı iş yerinde 1 yıldan fazla çalışması kaydıyla işten kendisi ayrılması koşullarında da kazanılmış hakkı olacak. İŞ DEĞİŞİKLİĞİNDE NE OLACAK? Çalışan haklı fesih sebebi dışında işten çıkarılır veya istifa ederse bireysel fon hesabında çalıştığı son firmadaki dönemine ait biriken tutarı aynen korunacak. Çalışma süresi bir yıldan fazla ise iş veya hizmet akdi ahlak ve iyi niyet kurallarına uyulmadığı hallerde feshedilen çalışanın, son firmasındaki çalışma süresi için oluşan işveren katkı payı ve devlet katkısının fonda biriken tutarının yüzde 50’si bireysel fon hesabında korunurken yüzde 50’si TES sigorta hesabına aktarılacak. Bu tutar, varsa hukuki süreç kesinleşene kadar çalışanın hesabında blokeli olarak bekletilecek. Bir yıldan daha az sürede iş veya hizmet akdi feshedilen veya istifa ederek işten ayrılan çalışanın işveren katkı payı ve devlet katkısı TES sigorta hesabına aktarılacak ve bu tutar, varsa hukuki süreç kesinleşinceye kadar çalışanın hesabında blokeli olarak tutulacak. KATKI ORANLARI NASIL OLACAK? Karma TES’te yüzde 5,33’lük kıdem hakkı ve yüzde 3 işveren katkısı alınırken, isteğe bağlı TES’te yüzde 4 işveren katkısının yanı sıra yüzde 1 (asgari prime esas kazanç üzerinden) devlet katkısı uygulanacak. Sistemde çalışan katkısı, katkı payına esas aylık kazancı asgari ücret olan çalışanlar için yüzde 0,5, katkı payına esas aylık kazancı asgari ücretle asgari ücretin iki katına kadar olan çalışanlar için yüzde 1,5, katkı payına esas aylık kazancı asgari ücretin iki katından fazla olan çalışanlar için yüzde 2,5 olarak belirlendi. Çalışanın talepte bulunması halinde, çalışan katkı payı, katkı payına esas aylık kazancın yüzde 6’sına kadar artırılabilecek. PARA NASIL DEĞERLENDİRİLECEK? Bireysel hesaplara devlet katkısı ödemesi nakit olarak yapılacak. Ödeme, çalışılan ve işveren ile çalışan katkı paylarının sisteme aktarıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar gerçekleştirilecek. Birikimler emeklilik yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilecek. Çalışan fon seçimini kendisi yapacak, reel getiri buna göre oluşacak. Emeklilik şirketlerine prim alacaklarını sigorta ettirme zorunluluğu getirilecek. Ayrıca ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler kapsamında işten çıkarılmış veya 1 yıldan az çalıştığı iş yerinden istifa ederek ayrılmış çalışanlara ait TES sigorta hesabına aktarılan tutarlar da sigorta amacıyla kullanılacak. İSTİFA EDİLİRSE NE OLACAK? İşçi eğer bir yıldan az çalıştığı işinden istifa ederse yalnızca çalışan katkısı bireysel fon hesabında kalacak. Bir yıldan uzun süreli çalışılan işlerden istifa yoluyla ayrılma durumunda bireysel fon hesabına ödenen primler hiçbir işleme tabi tutulmadan kayıpsız şekilde hesapta yer almaya ve fonlarda nemalanmaya devam edecek. Çalışan, sistemden çıkış şartlarına bağlı olarak kısmi çıkış veya emeklilik yaşında bunu alabilecek. SİSTEMDEN ÇIKIŞ ŞARTLARI 60 yaşını doldurmamış katılımcılara, talep edilmesi halinde, bir defaya mahsus olmak üzere evlilik, bir defaya mahsus olmak üzere işsiz kalınması, ilk konut edinimi ve ağır hastalık gibi sebeplerin her biri için, başvuru tarihindeki bireysel emeklilik hesabındaki birikim tutarının yüzde 10’unu ve çoklu yararlanım halinde kısmi çekiş hallerinin tamamı için her halükarda kısmi çıkış oranının yüzde 20’sini geçmemek üzere defaten ödeme yapılabilecek. Cayma ve ayrılma hakkı bulundurmayan bu sistemden tamamen çıkış, emeklilik dönemi sona erdiğinde, çalışanın ölümü veya maluliyet durumlarında olacak. Çalışan, emekli olduğunda kendisine bağlanacak aylık süresi bittiğinde sistemden çıkmış olacak. TOPLU ÖDEME YOK Çalışan bir gün bile çalışmış olsa bireysel fon hesabındaki hakkı saklı olacak. İşveren tarafından işten çıkarılmış olsa bir günlük çalışması karşılığı TES katkısı hesabında duracak. Kişi emekli olduğunda hesabında biriken tutarın yüzde 25’ine kadar toplu ödeme alabilecek. Bireysel fon hesabında kalan tutar aylık olarak ödenecek. SGK EMEKLİLİĞİ TES ikinci basamak emeklilik sistemi olarak kurgulandı. Dolayısıyla Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki birinci sütun emeklilik sistemiyle ayrışıyor. Çalışan emeklilik yaşı geldiğinde SGK’den emekli olacak, ayrıca 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci emekli aylığını alacak. Kişi, iki emekli aylığını da herhangi bir kesinti, oransal azalma olmadan aynı anda alabilecek. Tamamlayıcı emeklilik yaşı 60 olarak belirlendi fakat emekli olmak için herhangi bir süre şartı bulunmuyor. Çalışan adına ödenen katkılar kişinin bireysel fon hesabında yer aldığı için her çalışan emeklilik yaşını doldurduğunda hesabındaki birikime hak kazanmış olacak. Başka bir deyişle 5 yıl çalışana da 30 yıl çalışana da 60 yaşını doldurduğunda bireysel fon hesabındaki birikim kapsamında ödeme yapılacak.

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi 2024’te geliyor

Yeni tamamlayıcı emeklilik sigortası sistemi gelecek yıl yürürlüğe konacak. İşte sistemin ayrıntıları...

Palandöken: "Çocuklarımızın güvenliği her şeyden önce gelir"

Emekli zammında yeni senaryolar: Zam oranları ne olacak?

Türkiye startup ekosistemi çekiciliğini koruyor

Fındık üreticisinden TMO ve FİSKOBİRLİK’e "Bizi tüccara muhtaç etmeyin" çağrısı

FKB Başkanı Ali Emre Ballı, "Cumhuriyetimizin 2. yüzyılında, üzerimize düşen görevi layıkıyla yerine getirmeye gayret ediyoruz"

Toyota ve BMW hidrojen toplumunun gelişimi için işbirliğini güçlendiriyor

ÇTB Başkanı Yılmaz’dan ’kantarcı’ uyarısı

Müşterilerine sunduğu enerjiyi, kendi yenilenebilir santrallerinde üretiyor

Manisa’da yılda 220 milyon TL tasarruf sağlayacak kavşak

Ordu’da üreticilerin zorlu fındık kurutma mesaisi