TÜBİTAK’ın en prestijli çağrısı olan ve Cumhuriyetimizin 100. Yılına özel olarak açılan “TÜBİTAK 1001 – Cumhuriyetimizin 100. Yılı Özel Çağrısı” kapsamında Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Canan Sola Özgüç’ün yürütücülüğünü yaptığı “Küçük Farklılıklar Büyük Benzerlikler: Tipik Gelişim Gösteren Öğrencilerin Özel Gereksinimli Akranlarına Yönelik Sosyal Kabul Müdahale Programının Geliştirilmesi, Uygulanması ve Değerlendirilmesi” başlıklı proje desteklenmeye hak kazandı.
Doç. Dr. Canan Sola Özgüç proje kapsamında öğrencilerin özel gereksinimli akranlarına karşı olumlu tutumlarını arttırmaya yönelik olduğunu belirterek, “Bu proje ile tipik gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırma/bütünleştirme kapsamında eğitim alan özel gereksinimli akranlarına yönelik sosyal farkındalıklarının arttırılması, empati ve olumlu tutumların geliştirilmesini hedefledik” diye konuştu.
Bu projenin yazımında kaynaştırma/bütünleştirmenin gelişimi açısından yüzyılda yapılan yasal düzenlemelerin de incelendiğini ifade eden Doç. Dr. Özgüç, “Kaynaştırma/bütünleştirmeye ilişkin içerik, yasal düzenlemelerde ayrıntılı bir şekilde yer verilse de uygulamalarda birtakım aksaklıkların olduğu hem akademik çalışmalarda hem de biz akademisyenler tarafından alan gözlemlerinde görülmektedir. Aksaklıkların giderilmesinde nitelikli öğretmen yetiştirme ve özel gereksinimli öğrencilerin eğitime erişimi önemli konu başlıkları iken sosyal kabul konusunda yapılan akademik çalışmaların ve uygulamadaki etkinliklerin daha kısıtlı olduğu, bu konuda çalışmaların öğretmenin kendi çabasına bağlı kaldığı bilinmektedir. Proje ekibi olarak biz, tipik gelişim gösteren öğrenciler ve ailelerinin bilgi düzeylerini ve özel gereksinimli öğrenciler ile etkileşimlerini artırırsak sosyal kabullerinin de artacağını düşündük, projemizi bu çerçevede kurguladık. Nitekim 12. Kalkınma Planı ve Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları Ulusal Eylem Planı’nda (2022-2026) farkındalık ve tutum çalışmaları oldukça vurgulanmaktadır” dedi.
Disiplinlerarası bir proje
Türkçe Eğitimi, Sınıf Eğitimi, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Ölçme ve Değerlendirme, Özel Eğitim ve Sosyal Hizmetler alanında toplam dokuz araştırmacının yer aldığı projede, Sosyal Kabul Müdahale Programı’nın zengin bir içeriğinin olmasını hedeflediklerini belirten Doç. Dr. Özgüç, “Türkçe eğitiminde yer alan araştırmacılar ile resimli çocuk kitaplarını kullanarak okuma çemberi tekniğini uygulayacağız. İlkokul 3. sınıf öğrencilerine uygulayacağımız programda sınıf eğitimindeki araştırmacılar ile tipik gelişim gösteren öğrencilerin “beden eğitimi ve oyun” ile “görsel sanatlar” derslerinde özel gereksinimli arkadaşları ile işbirliği yapacakları etkinlikleri geliştireceğiz. Özel eğitim alanındaki uzmanlar tarafından özel gereksinimlilik üzerine bilgilendirme toplantıları yapacağız” dedi.
Projenin çıktıları
Bu projenin sonunda, üç farklı okulda uygulanmış, uygulamalar sırasında test edilmiş içeriklerden oluşan bir Sosyal Kabul Müdahale Programı (SKMP) ortaya çıkarılacak. Ölçme ve değerlendirme alanında uzman araştırmacıların liderliğinde, alana iki önemli ölçek de kazandırılarak elde edilen veriler alandaki öğretmenler ile paylaşılacak. Projenin çıktısı olacak SKMP’nin Kaynaştırma/Bütünleştirme kapsamında tüm okullarda bir program olarak yürütülmesi amacıyla bir eğitim politikası oluşmasına da katkı sunulacak. Proje, özel gereksinimli öğrencilerin tipik gelişim gösteren akranları tarafından sosyal olarak daha fazla kabul görmelerini sağlayarak kaynaştırma/bütünleştirme kapsamında öğretimin niteliğine olumlu katkılar sunacak.
Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Canan Sola Özgüç, proje ekibinde yer alan Prof. Dr. Hüseyin Çalışkan’a, Prof. Dr. Fatih Çetin Çetinkaya’ya, Doç. Dr. Ebru Uzunkol’a, Doç. Dr. Fikri Keleşoğlu’na, Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Demirtaş Tolamana’a, Dr. Öğr. Üyesi Levent Ertuna’ya, Arş. Gör. Dr. Feri İdi Tulumcu’ya, Arş. Gör. Elife Nur Saydam’a, projemizin danışmanı Prof. Dr. Murat İskender’e ve projede doktora bursiyeri olan Arş. Gör Feyza Gezgiç’e teşekkürlerini iletti.
Proje yazım süreçlerinde Sakarya Üniversitesi Araştırma Dekanlığı’nın da büyük katkılar sağladığını ifade eden Doç. Dr. Özgüç, “Proje fikrimizi sunduktan sonra her türlü soruma cevap veren Dr. Öğr. Üyesi Ali İlya’ya, projemizi TÜBİTAK’a sunmadan önce son okumalarını yaparak projeye katkı veren Öğr. Gör. Gizem Melissa Erdem ve Doç. Dr. Gamze Güney Eskiler’e çok teşekkür ediyorum” dedi.
