Yörükler Diyarı Aydın’da her geçen gün azalan çoban ve yayılıma salınan keçi sürüsü, bazı kültürleri de unutturdu. Eskiden aynı zamanda meteoroloji uzmanı gibi olan çobanlar, internet ve akıllı cep telefonlarının çıkması ile bazı maharetlerini kaybederken, eski çobanlar günlük ve haftalık hava durumlarını keçilerin hareketlerinden tahmin ediyor.
Aydın’ın Germencik ilçesi ile İzmir’in Tire ilçesi arasında kalan dağlarda 32 yıldır çobanlık yapan 47 yaşındaki İbrahim Kundak, yaklaşık 32 yıllık çobanlık hayatında hiç boşuna şemsiye taşımadığını belirtti. Keçilerin içgüdüsel olarak hava durumunu çok iyi tahmin ettiklerini belirten Kundak, kısa vadeli hava durumunu keçilerin kuyruklarından, orta vadeli hava durumunu keçilerin yatış, kalkış saatlerinden, uzun vadeli hava durumu ve mevsimleri ise beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerden tahmin ettiklerini söyledi.
Babası çoban olmamasına rağmen küçük yaşlarda büyük çobanların yanında o zamanlar ’bedellik’ adı verilen günümüzde aylıkçı olarak adlandırılan sistemle çalışmaya başladığını belirten İbrahim Kundak, hayvanların hissiyatları ile hava durumlarını tahmin ettiğini ve kesinlikle yanılmadıklarını söyledi. Keçilerin de hisleri güçlü hayvanlar olduğunu belirten İbrahim Kundak, dışarıdan basit görünse de, yüzlerce hayvanı idare etmenin ve onların hal ve hareketlerini anlamanın uzmanlık gerektirdiğini vurguladı.
"Kuyruğu dikse hava açık, aşağıya inerse hemen yağış geliyor"
İyi takip edilip yorumlandığında hayvanların her hareketinin bir anlamı olduğunu belirten çoban İbrahim Kundak; "Aslında hayvanlar çok hisli olduğu kadar çok da akıllı. İletişim iyi kurulursa çobanla hayvanlar adeta konuşur. Genellikle ıslıkla anlaşırız. Islığın çalınışına göre keçiler verilen komut ve mesajı algılar. Biz çobanlar ise hayvanın geviş getirmesinden yatıp kalkışına her şeyi anlarız. Yıllardır çobanlık yaparım, hiç boşuna şemsiye taşımamışımdır. Keçinin kuyruğu havada ise hava açıktır. Kuyruk inik ise kısa süre içerisinde yağış gelecektir. Karnı doyduğu halde otlamaya ve aşırı yeme içgüdüsüyle hareket ediyor ise hava bozulacaktır. Ağıla erken dönerse tufana bezer olumsuz hava durumu yaşanacaktır. Kısacası keçinin her hareketi iyi yorumlandığında mesaj içerir” diyerek artık dijital ve internet bağlantılı telefonları olsa bile hava durumunu halen meteorolojiden değil keçilerin hareketlerinden tahmin ettiğini söyledi.
